Theo kết quả quan trắc, phân tích môi trường nước định kỳ từ ngày 31/10/2023 đến ngày 03/11/2023 ở 06 vùng nuôi trồng thủy sản tập trung trong ao (xã Hưng Đạo, huyện Tứ Kỳ; xã An Đức, huyện Ninh Giang; xã Cẩm Đông, huyện Cẩm Giàng; xã Hùng Thắng, huyện Bình Giang; xã Ngũ Hùng, huyện Thanh Miện và xã Hồng Hưng, huyện Gia Lộc) và 03 vùng nuôi cá lồng trên sông (xã Hà Thanh, huyện Tứ Kỳ; xã Nam Hưng, huyện Nam Sách và phường Văn An, thành phố Chí Linh) cho thấy một số chỉ tiêu quan trắc có giá trị vượt quy chuẩn cho phép (Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước mặt QCVN 02-26:2017/BNNPTNT và QCVN 08-MT:2023/BTNMT (Bảng 1 và mức B của Bảng 3), QCVN 08-MT:2015/BTNMT đối với cá nuôi lồng), cụ thể các chỉ tiêu được khuyến cáo khắc phục như sau:
1. Kết quả quan trắc
1.1. Đối với 06 vùng nuôi trồng thủy sản tập trung trong ao
- 18/18 mẫu nước thông số COD đều có giá trị vượt ngưỡng giới hạn cho phép từ 1,03- 8,6 lần tại tất cả các điểm quan trắc đối với vùng nuôi thủy sản tập trung trong ao.
- 18/18 mẫu nước thông số TSS đều có giá trị vượt ngưỡng giới hạn cho phép từ 2,0-8,07 lần tại các xã tại tất cả các điểm quan trắc đối với vùng nuôi thủy sản tập trung trong ao.
- 10/18 mẫu nước thông số N-NO2- có giá trị vượt ngưỡng giới hạn cho phép từ 1,187 – 13,02 lần tại khu vực xã Hưng Đạo, xã An Đức và xã Cẩm Đông.
- 06/18 mẫu nước phát hiện tảo độc với mật độ dao động từ 5.344 –102.705 cá thể/L tại khu vực xã Cẩm Đông và xã Hùng Thắng.
- 06/18 mẫu nước với định lượng Coliforms có giá trị vượt ngưỡng giới hạn cho phép từ 1,3 – 5,2 lần tại khu vực xã An Đức, Ngũ Hùng, xã Hùng Thắng, xã Hồng Hưng và xã Cẩm Đông.
- Không phát hiện vi khuẩn Aeromonas spp. tất cả các điểm quan trắc trong vùng nuôi trồng thủy sản tập trung trong ao.
- Hàm lượng H2S, N-NH4+, Pb, Cd, Hg của tất cả các điểm quan trắc của vùng nuôi thủy sản tập trung trong ao đều có giá trị nằm trong giới hạn cho phép của các quy chuẩn.
- Không phát hiện Virus KHV, Bệnh xuất huyết mùa xuân, vi khuẩn Aeromonas trên các mẫu cá trắm, cá chép và không phát hiện Virus Tilv và vi khuẩn Aeromonas trên các mẫu cá rô phi.
- Các chỉ tiêu đo tại hiện trường: Nhiệt độ, độ trong, DO, pH, của tất cả các vùng nuôi thủy sản tập trung trong ao đều có giá trị nằm trong giới hạn cho phép của quy chuẩn.
Chỉ số chất lượng nước (WQI) tính theo Quyết định số 1460/QĐ-TCMT ngày 12/11/2019 của Tổng cục Môi trường lần lượt tại xã Hưng Đạo, xã An Đức, xã Cẩm Đông, xã Hùng Thắng và xã Ngũ Hùng đều đạt chất lượng trung bình, còn lại xã Hồng Hưng đạt chất lượng tốt.
1.2. Đối với vùng nuôi cá lồng bè trên sông
- 08/9 mẫu nước thông số COD đều có giá trị vượt ngưỡng giới hạn cho phép từ 1,03- 2,35 lần tại tất cả các điểm quan trắc đối với vùng nuôi cá lồng trên sông.
- 09/9 mẫu nước thông số N-NO2- có giá trị vượt ngưỡng giới hạn cho phép từ 1,2 – 3,98 lần tại khu vực xã Nam Hưng, xã Hà Thanh, phường Văn An.
- 06/9 mẫu nước với định lượng Coliforms có giá trị vượt ngưỡng giới hạn cho phép từ 1,22 – 14,2 lần tại khu vực xã Nam Hưng, phường Văn An.
- Hàm lượng N-NH4+ P-PO43, TSS, Pb, Hg, Cd của tất cả các vùng nuôi cá lồng bè trên sông đều có giá trị nằm trong giới hạn cho phép của quy chuẩn.
- Các chỉ tiêu đo tại hiện trường: Nhiệt độ, độ trong, DO, pH của tất cả các vùng nuôi cá lồng bè trên sông đều có giá trị nằm trong giới hạn cho phép của quy chuẩn.
- Không phát hiện Aeromonas spp. tại tất cả các điểm quan tắc của các vùng nuôi cá lồng bè trên sông. - Có phát hiện vi khuẩn Aeromonas trên các mẫu cá rô phi tại khu vực xã Nam Hưng và Phường Văn An. Không phát hiện Virus KHV, Bệnh xuất huyết mùa xuân, vi khuẩn Aeromonas trên các mẫu cá trắm, cá chép và không phát hiện Virus Tilv.
Chỉ số chất lượng nước (WQI) tính theo Quyết định số 1460/QĐ-TCMT ngày 12/11/2019 của Tổng cục Môi trường lần lượt tại xã Nam Hưng và phường Văn An đều đạt chất lượng nước xấu; còn xã Hà Thanh đạt chất lượng nước tốt.
2. Khuyến cáo
2.1. Đối với vùng nuôi trồng thủy sản tập trung trong ao
Đối với các vùng nuôi thủy sản tập trung trong ao có sự xuất hiện của Tảo độc thì nên thay từ 20-30% lượng nước trong ao để giảm mật độ tảo. Cần phải quản lý tốt nguồn thức ăn và hạn chế xả thải trực tiếp xuống ao nuôi, dùng vôi bột hòa tan tạt đều khắp ao vào buổi chiều mát nhằm giảm mật độ Coliforms có trong nước. Dùng máy sục khí, quạt nước, máy bơm nước nhằm tạo oxy từ không khí khuếch tán vào trong nước để giúp giảm nồng độ N-NO2-, tăng COD cho ao nuôi. Bên cạnh đó sử dụng chế phẩm sinh học nhằm giúp tăng cường chuyển hóa các chất hữu cơ để giảm ô nhiễm ao nuôi, bổ sung Vitamin C, khoáng chất vào thức ăn để tăng cường sức đề kháng cho cá nuôi.
2.2 Đối với vùng nuôi cá lồng bè trên sông
Cần phải tăng cường thường xuyên kiểm tra, vệ sinh lồng/bè, bố trí lồng/bè khoảng cách phù hợp, giới hạn mật độ nuôi thả thích hợp, kiểm soát lượng thức ăn dư thừa, chất thải đáy lồng/bè để tạo thông thoáng nhằm hạn chế cá chết do thiếu oxy cục bộ. Thường xuyên treo túi vôi, mùa xuất hiện bệnh 02 tuần treo một lần, mùa khác một tháng treo 01 lần. Vôi tác dụng khử trùng và kiềm hoá môi trường nước. Lồng, bè lớn treo nhiều túi và bè nhỏ treo ít túi tập trung chủ yếu chỗ cho ăn và phía đầu nguồn nước. Ngoài ra, có thể bổ sung thêm lượng Vitamin B1, C cho vào thức ăn với liều lượng từ 3-5 g/kg thức ăn, để tăng sức đề kháng cho cá. Cần thường xuyên, tăng cường kiểm tra hoạt động của cá nuôi, thả nuôi với mật độ phù hợp, không thả nuôi với mật độ quá dày.
Hiện nay thời tiết đang bắt đầu vào mùa đông, nền nhiệt độ hạ thấp có khả năng ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của thủy sản nuôi. Các cơ sở nuôi cần lưu ý thực hiện một số biện pháp để hạn chế ảnh hưởng và bảo vệ thủy sản nuôi như sau:
1. Đối với các đối tượng thủy sản nuôi đạt kích cỡ thương phẩm nhất là những đối tượng có khả năng chịu rét kém như cá rô phi… thì cần thu hoạch sớm trước khi rét đậm, rét hại xảy ra.
2. Đối với diện tích thủy sản đang nuôi (chưa đạt kích cỡ thu hoạch, đàn cá bố mẹ, cá giống) cần giữ độ sâu lồng nuôi, mực nước ao nuôi từ 1,5-2m để giữ nhiệt và giảm sự biến đổi đột ngột nhiệt độ môi trường, tránh rét cho thủy sản nuôi.
3. Bổ sung Vitamin C vào thức ăn cho cá ăn để tăng cường sức đề kháng. Lưu ý, khi nhiệt độ nước ao nuôi dưới 15 150C thì ngừng cho cá ăn.
4. Thường xuyên theo dõi diễn biến thời tiết, tình trạng sức khỏe thủy sản nuôi và các yếu tố môi trường nhằm phát hiện kịp thời các hiện tượng bất thường và có biện pháp xử lý phù hợp.
Trên đây là thông báo kết quả quan trắc, cảnh báo môi trường trong nuôi trồng thủy sản tại các vùng nuôi thủy sản tập trung trên địa bàn tỉnh tháng 11 năm 2023./.