Đó là thông tin được đưa ra tại hội nghị Tổng kết công tác năm 2023, triển khai kế hoạch năm 2024 vừa được Cục Thủy sản (Bộ NN&PTNT) tổ chức ngày 21/12.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ông Phùng Đức Tiến và Cục trưởng Cục Thủy sản, ông Trần Đình Luân đã chủ trì Hội nghị.
Tham dự Hội nghị còn có các đơn vị trực thuộc Bộ Nông nghiệp &PTNT, Cục Thủy sản, Cục Kiểm ngư, Hội thủy sản Việt Nam, các đơn vị Viện Nghiên cứu hải sản, Viện nghiên cứu NTTS I,II,III, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, Báo Nông nghiệp Việt Nam cùng các phóng viên báo đài đến đưa tin về Hội nghị.
Theo Cục Thủy sản, ước tính hết tháng 12, tổng sản lượng thủy sản đạt hơn 9,23 triệu tấn (tăng 2% so với năm 2022). Trong đó, sản lượng khai thác đạt hơn 3,8 triệu tấn; sản lượng nuôi, trồng đạt hơn 5,43 triệu tấn. Giá trị kim ngạch xuất khẩu thủy sản ước đạt 9,2 tỷ USD. Trong đó, tập trung vào các mặt hàng tôm (3,45 tỷ USD), cá tra (1,9 tỷ USD), nhuyễn thể (0,8 tỷ USD), cá ngừ (0,9 tỷ USD). Hiện cả nước có hơn 8.000 cơ sở sản xuất, ương dưỡng giống thủy sản với tổng sản lượng năm 2023 đạt 322 tỷ con.
Tổng diện tích nuôi trồng thủy sản năm 2023 ước đạt 1,3 triệu ha nuôi nội địa và 9,5 triệu m³ lồng nuôi biển. Nuôi nước lợ đạt tổng diện tích khoảng 920 nghìn ha, sản lượng 1,496 triệu tấn, trong đó tôm sú đạt 274 nghìn tấn và tôm thẻ chân trắng đạt 845 nghìn tấn.
Nuôi thủy sản nước ngọt 380 nghìn ha, sản lượng khoảng 3,122 triệu tấn. Trong đó, diện tích thả nuôi cá tra đạt 5.700 ha, sản lượng đạt 1,71 triệu tấn, tăng 0,6% so với năm 2022. Cá rô phi: diện tích nuôi 30 nghìn ha, sản lượng 270 nghìn tấn, tăng 3,8% so với năm 2022. Ngoài ra, nuôi hỗn hợp và thủy sản khác đạt diện tích khoảng 344 nghìn ha, sản lượng 1,142 triệu tấn, tăng 1,1%.
Về quản lý tàu cá và cơ sở dịch vụ hậu cần nghề cá, công bố mở 80 cảng cá đủ điều kiện hoạt động (3 cảng cá loại I, 60 cảng cá loại II và 17 cảng cá loại III). Công bố 52 cảng cá đủ điều kiện hệ thống xác nhận nguồn gốc thủy sản từ khai thác; 65 cảng cá cho tàu cá vùng khơi cập cảng. Công bố 76 khu neo đậu tránh trú bão năm 2023 với tổng sức chứa khoảng 50.000 tàu.
Tại Hội nghị, các đại biểu cho rằng để dễ dàng quản lý hơn, nhanh hơn, minh bạch hơn trong quản lý dữ liệu đáp ứng các yêu cầu quản lý điều hành và yêu cầu các thị trường xuất khẩu cần đẩy mạnh chuyển đổi số. Đối với công tác chống khai thác IUU các đại biểu cho rằng cần tăng cường công tác xử lý vi phạm trong khai thác thủy sản, triển khai rộng rãi truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác điện tử trên toàn quốc.
Để nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất của ngành, các đại biểu cho rằng mặc dù trong một thời gian dài chúng ta đã nâng cao được cả năng suất và sản lượng của các sản phẩm thủy sản như: Tôm, cá tra, cá ngừ,…nhưng giá trị các sản phẩm tăng không tương xứng. Chính vì vậy, đã đến lúc chúng ta cần nghiêm túc nhìn nhận và có giải pháp căng cơ hơn để nâng cao giá trị trong các sản phẩm. Đối với lĩnh vực khai thác, cần đẩy mạnh nghiên cứu, chuyển giao công nghệ để nâng cao giá trị, giảm tổn thất sau thu hoạch. Mặt khác, cần có giải pháp để kiểm soát giá cả vật tư đầu vào để nâng cao hiệu quả trong sản xuất giúp người dân ổn định sản xuất, đặc biệt trong bổi cảnh khó khăn như hiện nay.
Bên cạnh đó, ngoài các đối tượng chủ lực hiện nay chúng ta cũng cần quan tâm thúc đẩy phát triển đến những đối tượng thủy sản mang tính đặc hữu, đặc sản có giá trị cao của vùng miền để phát huy hết những tiềm năng lợi thế của từng địa phương.
Áp dụng đánh giá theo chứng nhận quốc tế cho sản phẩm cá ngừ
Phát biểu tại Hội nghị, Ông Vũ Duyên Hải – Trưởng phòng Khai thác thủy sản cho rằng "Chiến lược phát triển thủy sản Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045" đã đề ra mục tiêu giảm sản lượng khai thác thủy sản, tăng sản lượng nuôi trồng. Hiện chúng ta đang đi đúng hướng theo hướng giảm dần đội tàu khai thác, cơ cấu lại ngành nghề khai thác phù hợp cùng với các chính sách chuyển đổi nghề khai thác để giảm cường lực khai thác từ đó giảm sản lượng khai thác thủy sản. Mặc dù năm 2023, sản lượng khai thác đã giảm nhưng vẫn chưa đạt mục tiêu giảm so với kế hoạch đề ra, đây cũng là điều dễ hiểu vì một chủ trương chính sách, chiến lược phát triển lớn mang tính dài hạn của ngành thường có độ trễ nhất định, để đạt mục tiêu đề ra cần có thời gian nhất định.
Về mục tiêu kế hoạch trong năm 2024, Ông Hải cho biết, mục tiêu trong Quý I/2024 tập trung giải quyết dứt điểm những khuyến nghị của EC liên quan đến công tác quản lý đội tàu khai thác; Đẩy mạnh các nội dung trong đề án chuyển đổi nghề khai thác; Tổng kết các mô hình chuyển đổi nghề để từng bước nhân rộng và tham mưu triển khai các chính sách chuyển đổi nghề đạt hiệu quả. Tiếp tục điều chỉnh giảm dần sản lượng khai thác, tăng sản lượng nuôi trồng và triển khai mạnh các giải pháp để tăng giá trị đối với cả sản lượng nuôi và khai thác để tăng giá trị sản xuất đối với với sản phẩm thủy sản, đáp ứng mục tiêu tăng trưởng.
Đặc biệt, để mở rộng thị trường xuất khẩu cho các sản phẩm thủy sản khai thác (cá ngừ, cá kiếm, mực, bạch tuộc) cần xây dựng áp dụng đánh giá theo cá tiêu chuẩn chứng nhận quốc tế (FIT, MSC).
Ngành thủy sản cần bắt nhịp xu thế phát triển xanh
Phát biểu tại Hội nghị, Cục trưởng Trần Đình Luân chỉ ra rằng, trong bối cảnh biến đổi khí hậu diễn biến phức tạp khó lường hiện nay, xu thế chung của thế giới hiện nay là phát triển xanh, giảm phát thải trong nuôi trồng thủy sản là xu thế tất yếu không thể đảo ngược. Với độ mở và mức độ hội nhập của nền kinh tế của chúng ta ngày càng cao, trong đó, đặc biệt là ngành thủy sản đã hội nhập sâu rộng, muốn phát triển bền vững cần có giải pháp bắt kịp với xu thế phát triển xanh, kinh tế tuần hoàn, giảm phát thải.
Đề cập những tồn tại, hạn chế của ngành thủy sản, ông Trần Đình Luân cho hay: Các tiêu chuẩn, quy chuẩn về quan trắc môi trường còn thiếu, chưa đồng bộ; Công tác bảo quản sản phẩm chưa cải thiện. Việc ứng dụng, chuyển giao khoa học công nghệ trong khai thác và nuôi trồng thủy sản chưa được nhiều, liên kết trong sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm thủy sản chưa được chặt chẽ. Nhu cầu tiêu thụ giảm ở hầu hết các thị trường gây khó khăn cho tiêu thụ sản phẩm, giá bán sản phẩm giảm dẫn đến kim ngạch xuất khẩu giảm theo.
Đối với khai thác hải sản, số lượng tàu cá có xu hướng giảm dần nhưng chưa nâng cao giá trị sản phẩm, giảm tổn thất sau thu hoạch trong khai thác thủy sản còn ở mức cao. Sản lượng khai thác thủy sản chưa giảm đáp ứng chi tiêu chiến lược đề ra. Hạ tầng cảng cá và khu neo đậu tránh trú bão mặc dù đã được quan tâm đầu tư nhưng vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển của ngành, công tác duy tu, bão trì chưa được địa phương quan tâm, bố trí kinh phí thực hiện theo quy định.
Xuất khẩu thủy sản đặt mục tiêu 9,5 tỷ USD
Trên cơ sở phân tích dự báo và đánh giá nhận diện những thuận lợi, khó khăn trong năm 2024, ngành thủy sản đã đặt ra mục tiêu, diện tích nuôi trồng thủy sản đạt 1,3 triệu ha. Tổng sản lượng thủy sản hơn 9,27 triệu tấn, trong đó sản lượng khai thác hơn 3,5 triệu tấn, sản lượng nuôi trồng hơn 5,6 triệu tấn (tăng 5% so với ước năm 2023). Kim ngạch xuất khẩu thủy sản ước đạt 9,5 tỷ USD.
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến đánh giá cao những nỗ lực, cố gắng và kết quả mà ngành thủy sản, Cục Thủy sản đã đạt được trong năm 2023, mặc dù trong bối cảnh tình hình kinh tế trong nước và trên thế giới trong năm 2023 gặp rất nhiều khó khăn. Nhu cầu tiêu thụ các sản phẩm thủy sản hầu hết các thị trường đều giảm sút. Ngành Thủy sản đã đóng góp rất tích cực trong tỷ trọng tăng trưởng của toàn ngành nông nghiệp nói chung.
Thứ trưởng yêu cầu trong thời gian tới, Cục Thủy sản nhanh chóng hoàn thiện những văn bản quy phạm pháp luật; triển khai có hiệu quả chiến lược, đề án, chương trình phát triển thủy sản. Bên cạnh đó, hoàn thiện quy hoạch quốc gia về thủy sản để có căn cứ pháp lý và huy động nguồn lực thực hiện. Đồng thời, phải xem xét, đánh giá chiến lược phát triển thủy sản, cơ chế chính sách đã có tác động, tương tác cụ thể như thế nào với chuyển biến của ngành, với thực tế hoạt động tại các địa phương để kịp thời điều chỉnh.
Về nuôi trồng thủy sản, cần rà soát kiểm soát chặt chẽ chất lượng, nguồn gốc con giống, thức ăn dinh dưỡng, kiểm soát giá cả vật tư đầu vào phục vụ sản xuất trên tình thần “lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ”. Đặc biệt, cần có giải pháp kiểm soát an toàn sinh học trong nuôi trồng sản xuất thủy sản như trong chống khai thác IUU. Đây là vấn đề rất quan trọng trong thời gian tới, trong bối cảnh thị trường tiêu thụ ngày càng khó khăn, tiêu chuẩn về an toàn sinh học ngày càng khắt khe.
Trong việc xây dựng đề án “Xây dựng trung tâm đầu mối ở Kiên Giang, Cà Mau, Sóc Trăng gắn với vùng nguyên liệu thủy sản ven biển” phải cụ thể hóa từng vấn đề bằng những số liệu chi tiết, làm cơ sở để nghiên cứu, tính toán kỹ lưỡng, đưa ra quyết định đúng đắn. Đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công; ưu tiên bố trí nguồn vốn hiệu quả thiết thực trong từng dự án để nâng cấp hạ tầng phục vụ sản xuất.
Về chống khai thác IUU, Cục Thủy sản phải nhận thức rõ, đây là lĩnh vực thuộc trách nhiệm của ngành mình quản lý, tập trung giải quyết 3 vấn đề cơ bản là quản lý, giám sát chặt chẽ đội tàu; truy xuất nguồn gốc sản phẩm; xử phạt (nếu có).
Theo https://tongcucthuysan.gov.vn