Phân cấp quản lý, khai thác công trình thủy lợi là giao công trình thủy lợi được xây dựng bằng ngân sách nhà nước cho tổ chức cá nhân quản lý khai thác và bảo vệ, đồng thời quy định cụ thể về trách nhiệm, quyền hạn của các cấp, các ngành trong quản lý, khai thác và bảo vệ công trình thủy lợi.
Mục đích của việc phân cấp quản lý, khai thác công trình thủy lợi là nhằm làm rõ vai trò, chức năng nhiệm vụ và thẩm quyền của từng cấp, từng đơn vị trong công tác quản lý khai thác và bảo vệ công trình thủy lợi, đảm bảo mỗi công trình thủy lợi đều có một chủ thể quản lý xác định, không để xảy ra tình trạng chồng chéo hoặc đùn đẩy trách nhiệm giữa các cấp, các đơn vị, tăng cường vai trò của các đơn vị được giao trực tiếp quản lý công trình, chính quyền địa phương và người dân trong việc tham gia quản lý, khai thác và bảo vệ hệ thống công trình thủy lợi.
Cơ sở để thực hiện việc phân cấp quản lý, khai thác và bảo vệ công trình thủy lợi, gồm:
- Pháp lệnh Khai thác và Bảo vệ công trình thuỷ lợi số 32/2001/PL-UBTVQH10 ngày 04/4/2001của Ủy ban thường vụ Quốc hội;
- Nghị định số 143/2003/NĐ-CP ngày 28/11/2003 của Chính phủ Quy định chi tiết thi hành một số điều của Pháp lệnh Khai thác và bảo vệ công trình thủy lợi; - Thông tư số 65/2009/TT-BNNPTNT ngày 12/10/2009 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hướng dẫn tổ chức hoạt động và phân cấp quản lý, khai thác CTTL;
- Quyết định số 18/2011/QĐ-UBND ngày 22/7/2011 của Ủy ban nhân dân tỉnh Hải Dương Ban hành quy định bảo vệ và phân cấp quản lý, khai thác CTTL trên địa bàn tỉnh Hải Dương;
- Quyết định số 2870/QĐ-UBND ngày 04/12/2012 của Ủy ban nhân dân tỉnh Hải Dương Về việc phê duyệt danh mục công trình thuỷ lợi được phân cấp quản lý, khai thác trên địa bàn tỉnh Hải Dương.
Các danh mục công trình thủy lợi được phân cấp quản lý, khai thác quy định tại Quyết định 2870/QĐ-UBND như sau:
1. Phân cấp giao cho doanh nghiệp khai thác công trình thủy lợi quản lý, khai thác
1.1. Trạm bơm: 273 trạm; trong đó:
- Trạm bơm chuyên tưới: 105 trạm;
- Trạm bơm chuyên tiêu: 60 trạm;
- Trạm bơm tưới tiêu kết hợp: 108 trạm.
1.2. Hồ chứa:
- Số lượng: 08 hồ;
- Dung tích chứa nước: 3.571.960 m3;
- Diện tích tưới: 551 ha.
1.3. Kênh mương (kênh, các công trình thủy lợi trên kênh từ công trình đầu mối đến cống đầu kênh):
a) Kênh tưới thuộc trạm bơm, hồ chứa:
- Số lượng: 493 kênh;
- Chiều dài: 487.355 m.
b) Kênh dẫn tiêu (hoặc tưới tiêu kết hợp) thuộc trạm bơm:
- Số lượng: 680 kênh;
- Chiều dài: 1.147.242 m.
c) Kênh dẫn không thuộc hệ thống các trạm bơm, hồ chứa:
- Số lượng: 202 kênh;
- Chiều dài: 593.747 m.
1.4. Bờ vùng:
- Số lượng: 55 bờ vùng;
- Chiều dài: 340.954 m;
- Diện tích bảo vệ: 46.094 ha.
2. Phân cấp giao cho các Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp quản lý, khai thác
2.1. Trạm bơm (công trình đầu mối, hệ thống kênh, các công trình trên kênh từ công trình đầu mối đến mặt ruộng): 963 trạm; trong đó:
- Trạm bơm chuyên tưới: 828 trạm;
- Trạm bơm chuyên tiêu: 15 trạm;
- Trạm bơm tưới, tiêu kết hợp: 120 trạm.
2.2. Hồ chứa (công trình đầu mối, hệ thống kênh, các công trình trên kênh từ công trình đầu mối đến mặt ruộng):
- Số lượng: 60 hồ;
- Dung tích chứa nước (dung tích của 28 hồ nhỏ, các hồ quá nhỏ không xác định): 5.523.608 m3;
- Diện tích tưới: 1.029 ha
2.3. Kênh mương (kênh, các công trình trên kênh từ sau cống đầu kênh đến mặt ruộng):
a) Kênh tưới thuộc trạm bơm, hồ chứa:
- Số lượng: 4.219 kênh;
- Chiều dài: 2.092.325 m.
b) Kênh dẫn tiêu (hoặc tưới tiêu kết hợp) thuộc trạm bơm:
- Số lượng: 1.811 kênh;
- Chiều dài: 2.106.494 m.
c) Kênh dẫn không thuộc hệ thống các trạm bơm, hồ chứa:
- Số lượng: 579 kênh;
- Chiều dài: 319.891 m.
2.4. Bờ vùng:
- Số lượng: 381 bờ vùng;
- Chiều dài: 457.456 m;
- Diện tích bảo vệ: 14.323 ha.
Thực hiện Quyết định số 2870QĐ-UBND ngày 04/12/2012 của Ủy ban nhân dân tỉnh, công văn hướng dẫn số 838/SNNPTNT-CCTL ngày 21/12/2012 của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Các doanh nghiệp khai thác công trình thủy lợi đã chủ trì, phối hợp chặt chẽ với chính quyền, các cơ quan chức năng của địa phương, các Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp làm dịch vụ thủy nông, các đơn vị có liên quan tổ chức thực hiện giao nhận nguyên trạng công trình thủy lợi và thiết lập hồ sơ bàn giao công trình theo quy định. Theo báo cáo của các địa phương, đơn vị, hiện tại 10 huyện, thành phố, thị xã đã thực hiện xong công tác giao nhận công trình, 02 huyện Ninh Giang và Thanh Hà đang hoàn thiện công tác bàn giao.
Qua kiểm tra khảo sát cho thấy: Trong quá trình triển khai thực hiện Quyết định số 2870/QĐ-UBND các địa phương, đơn vị đã xác định được tầm quan trọng. mục đích, ý nghĩa của việc thực hiện phân cấp quản lý, khai thác công trình thủy lợi; xác định rõ nội dung, phạm vi, đối tượng phân cấp và trách nhiệm của các địa phương, đơn vị trong quản lý, khai thác và bảo vệ công trình thủy lợi. Nhiều địa phương đã tổ chức tập huấn, tuyên truyền và hướng dẫn để các hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp, các doanh nghiệp khai thác công trình thủy lợi trên cơ sở hồ sơ phân cấp đã được phê duyệt phối hợp thực hiện giao nhận công trình thủy lợi tại hiện trường. Sau phân cấp đã nâng cao được trách nhiệm quản lý, bảo vệ, khai thác công trình thủy lợi phục vụ sản xuất nông nghiệp và dân sinh kinh tế; tăng cường trách nhiệm trong việc nâng cao hiệu quả phục vụ và duy trì năng lực hệ thống công trình thủy lợi.
Tuy vậy, còn tồn tại có nơi chưa hiểu đầy đủ bản chất của việc phân cấp quản lý, khai thác công trình thủy lợi, việc triển khai tổ chức thực hiện chưa đầy đủ, chưa cụ thể; Còn có tình trạng thực hiện qua loa chiếu lệ, chưa sát thực tế. Qua triển khai còn thấy bỏ sót công trình chưa tổng hợp đưa vào phân cấp hoặc có công trình phân cấp chưa sát với quy định hoặc chưa phù hợp với thực tế.
Trong thời gian tới, để thực hiện tốt công tác quản lý, khai thác và bảo vệ công trình thủy lợi, phát huy trách nhiệm, quyền hạn của các địa phương, đơn vị, đề nghị:
- Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố, thị xã tiếp tục phổ biến, tuyên truyền để các tổ chức, cá nhân hiểu và thực hiện nghiêm túc Quyết định số 18/2011/QĐ-UBND ngày 22/7/2011, Quyết định số 2870/QĐ-UBND ngày 04/12/2012 của Ủy ban nhân dân tỉnh, xác định rõ quyền hạn và trách nhiệm của đơn vị được phân cấp quản lý, khai thác và bảo vệ công trình thủy lợi. Tăng cường trách nhiệm trong việc phát hiện, ngăn chặn kịp thời các vi phạm trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi. Quyết định xử lý và kiên quyết chỉ đạo tổ chức thực hiện quyết định xử lý các vi phạm trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi trên địa bàn theo đúng các quy định của pháp luật hiện hành.
- Các đơn vị được giao trực tiếp quản lý, khai thác và bảo vệ công trình thủy lợi (doanh nghiệp khai thác công trình thủy lợi, Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp làm dịch vụ thủy nông) tăng cường trách nhiệm trong việc nâng cao hiệu quả phục vụ và duy trì năng lực hệ thống công trình thủy lợi, cắm mốc xác định phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi do đơn vị được phân cấp quản lý, khai thác; Lập, bàn giao hồ sơ quản lý phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi do đơn vị quản lý cho Ủy ban nhân dân cấp xã để tham gia quản lý chặt chẽ các công trình được giao. Chủ động phối hợp với các địa phương, các đơn vị của huyện, thành phố, thị xã tiếp tục tích cực kiểm tra các vi phạm trên hệ thống, tổng hợp các hồ sơ quản lý vi phạm, đánh giá mức độ vi phạm để kiến nghị chính quyền địa phương xử lý theo quy định của pháp luật; Đồng thời phải tăng cường kiểm tra phát hiện kịp thời các hành vi vi phạm phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi hoặc có khả năng phát sinh vi phạm để ngăn chặn kịp thời, kiên quyết không để phát sinh các vi phạm mới./.
CC Thủy Lợi