Là một xã nằm hạ lưu sông Thái Bình với hơn 137 ha diện tích đất ngoài bãi ven sông, xã An Thanh (huyện Tứ Kỳ) được biết đến với vùng đất đặc sản rươi, cáy. Từ nhiều năm nay, việc khai thác loại đặc sản nổi tiếng “con rươi” mà nhiều người vẫn quen gọi là “lộc trời” đã cho thu nhập bình quân 400 - 450 triệu đồng/ha. Không những thu nhập từ rươi cáy, bà con đã kết hợp sản xuất lúa hữu cơ trên đất rươi đem lại thêm một nguồn thu nhập đáng kể. Đến nay, toàn xã An Thanh đã phát triển được trên 104 ha diện tích trồng lúa hữu cơ trên đất rươi. Từ mô hình này, đã giúp nhiều người nông dân xã An Thanh vươn lên làm giàu.
Nói về con rươi, anh Nguyễn Văn Hát, thôn An Định, xã An Thanh cho biết: “Rươi là loại thủy sản hoàn toàn sống tự nhiên ở vùng nước lợ, yêu cầu của loài rươi rất khắt khe, chỉ có thể sinh trưởng trong môi trường sạch, ruộng rươi không bị nhiễm các loại hóa chất và phân bón hóa học”. Hiện nay, việc khai thác con rươi, cáy vẫn chủ yếu là tự nhiên, người dân chỉ có thể tác động bằng cách bổ sung nguồn dinh dưỡng cho rươi, cáy thông qua việc bón phân hữu cơ. Thời gian thu hoạch rươi chính vụ vào thời điểm từ tháng 9 đến tháng 12 âm lịch và trái vụ từ tháng 1 đến tháng 5 âm lịch. Trung bình mỗi năm một sào bãi rươi thu được 50 kg rươi, với giá bán giao động từ 320 - 380 nghìn đồng/kg, cho thu nhập từ 16 - 17 triệu đồng/sào/năm và khoảng 50 triệu đồng/ha/năm từ khai thác cáy”.
Ngoài nguồn thu nhập chính từ con rươi, cáy, hiện nay, bà con nông dân trong xã có thêm nguồn thu nhập nữa từ canh tác lúa theo hướng hữu cơ trên chính những vùng bãi rươi. Tuy nhiên, những bộ giống lúa có thể sinh trưởng, phát triển tốt cho năng suất cao phải đáp ứng được các điều kiện thời gian sinh trưởng ngăn, khả năng chống đổ và chống chịu sâu bệnh tốt, chịu được mặn… Với quyết tâm đưa các giống lúa có thể sinh trưởng phát triển được trên vùng đất của xã. Từ năm 2016, Hợp tác xã DVNN xã An Thanh với sự hỗ trợ của các cấp, các ngành, cơ quan chuyên môn đã thử nghiệm đưa các giống lúa về khảo nghiệm tại các vùng bãi rươi. Đến nay, đã có nhiều giống lúa đáp ứng được điều kiện và sinh trưởng, phát triển tốt trên các vùng bãi rươi: J02, ST25, ĐH12 cho năng suất từ 1,8-2 tạ/sào. Năm 2021 toàn xã có 68,75 ha diện tích lúa hữu cơ trên đất rươi và năm 2022, xã An Thanh mở rộng diện tích lúa hữu cơ với trên 104 ha dự kiến sản lượng 450 tấn lúa/năm.
Chia sẻ quy trình canh tác rươi lúa, anh Phạm Xuân Luận, giám đốc Hợp tác xã Dịch vụ Nông nghiệp xã An Thanh cho biết: “Việc canh tác lúa trên vùng bãi rươi tương đối đơn giản nhưng phải đảm bảo làm sao lúa phát triển được mà rươi cũng sinh sống và phát triển được. Vì vậy, phải đáp ứng các yếu tố sau: Thứ nhất, phân bón cho lúa phải là phân hữu cơ hiện nay người dân chủ yếu dùng phân gà đã ủ hoai mục để bón lót vừa làm cho đất tơi xốp, vừa cung cấp dinh dưỡng cho lúavà tạo nguồn thức ăn cho rươi; Cấy lúa trên bãi rươi giúp con rươi có chỗ trú ẩn, tạo môi trường phát triển thuận lợi cho rươi; Trong suốt quá trình canh tác lúa không được dùng các loại hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật, phân bón hóa học; nước dùng cho lúa hoàn toàn nước lấy từ sông vào… Do được canh tác theo quy trình như vậy, lúa cho chất lượng gạo tốt, sạch, an toàn và chứa nhiều dưỡng chất như vitamin A, B1, B6, B12, Omega 3-6-9…, là sản phẩm rất tốt cho sức khỏe người sử dụng”. Năm 2021, sản phẩm rươi của HTX An Thanh đã được công nhận là sản phẩm OCOP 4 sao, lúa được công nhận sản phẩm OCOP 3 sao. Hiện nay, sản phẩm gạo hữu cơ xã An Thanh không những cung cấp thị trường trong nước mà còn hướng đến xuất khẩu các thị trường khó tính.
Có thể khẳng định, mô hình phát triển lúa trên đất bãi rươi là hướng đi đúng trong giai đoạn hiện nay, không những mang hiệu qủa kinh tế cao mà còn cung cấp cho người tiêu dùng các sản phẩm sạch, an toàn, thân thiện với môi trường theo đúng định hướng của ngành “Phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa tập trung ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030”./.
Trung tâm Khuyến nông